Op maandag 22 september 2025 om 18:03 UTC steeg de eerste medische drone van de grond tussen de ziekenhuislocaties van Isala in Zwolle en Meppel. Het was geen gewone vlucht: een wit-gele drone van ANWB Medical Air Assistance, beladen met bloedproducten en kritieke medicijnen, legde de 42 kilometer af in slechts 20 minuten — een kwart van de tijd die een ambulance nodig heeft onder normale omstandigheden. Minister van Infrastructuur en Waterstaat Robert Tieman, Marga de Jager van de ANWB en Michèle Blom, voorzitter van Isala, gaven het startsein tijdens een kleine ceremonie waarbij het lint van de luchtcorridor werd doorgesneden. Het is de eerste proef van zijn soort in Nederland: een eenjarige test die de toekomst van medisch transport op het lijntje zet.
Een nieuwe luchtbrug tussen twee ziekenhuizen
De drone vliegt op exact 100 meter hoogte met een kruissnelheid van 100 km/u, volledig buiten zicht van de piloot (BVLOS). Dat betekent geen visuele contacten, geen handmatige besturing — alles gebeurt via het 4G- en 5G-netwerk van KPN, via hun speciale Drone Connect-dienst. Die zorgt voor een stabiele verbinding op dronehoogte, iets wat tot nu toe een grote knelpunt was. De route loopt boven een speciaal gereserveerd luchtruimcorridor, uitgezonderd voor commercieel verkeer, en wordt gecoördineerd door Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL). Het is geen willekeurige vlucht: het luchtruim is nauwkeurig gemapt, met obstakels, windpatronen en andere luchtvaartactiviteiten in real-time ingevoerd. De drone draagt maximaal 5 kilo — genoeg voor drie zakken bloed, een doos met antibiotica of een paar laboratoriummonsters van patiënten met acuut risico.De testvluchten begonnen al op 1 september 2025, over een deel van de route die boven Zwartewaterland en het buitengebied van Hasselt vloog. Dat was een proef in de praktijk: hoe reageert het luchtverkeer? Hoe sterk is de netwerkdekking boven bos en weilanden? Wat gebeurt er bij een plotselinge windvlaag? De resultaten waren beter dan verwacht. Geen enkele storing. Geen vertraging. Geen signaleringsproblemen. De drone kwam altijd op tijd aan — en dat is het punt.
Waarom dit zo belangrijk is voor de zorg
Een bloedtransfusie kan leven redden — maar alleen als het bloed op tijd aankomt. In de praktijk duurt het tussen de 45 en 60 minuten om een bloedzak van Zwolle naar Meppel te vervoeren. Dat is afhankelijk van verkeer, ongevallen, weersomstandigheden. En dan heb je nog de chauffeur nodig, die ook andere taken heeft. Bij een noodtoestand — een patiënt met een bloedingsstoornis, een kind met een zeldzame ziekte die een specifieke medicatie nodig heeft — zijn die extra 30 minuten geen klein detail. Ze zijn levensbelangrijk."Drones kunnen deze zorglogistiek standaardiseren," zegt Rutger, een logistiek expert bij Isala die niet volledig wordt genoemd in de officiële berichten. "Ze verminderen de afhankelijkheid van chauffeurs, verlagen de kosten en helpen ziekenhuizen om ondanks personeelstekorten de zorg toegankelijk te houden." Dat laatste is cruciaal. Isala heeft in de afgelopen twee jaar 17% meer patiënten opgenomen, terwijl het personeelsbestand met 9% is gedaald. De druk op de afdelingen is enorm. Een drone die elke dag vijf keer een bloedzak vervoert? Dat is een kleine, maar krachtige ontlasting.
De rol van de ANWB en de overheid
De ANWB, bekend als vereniging voor automobilisten, heeft al meer dan 30 jaar ervaring met medische luchtvaart — via traumahelikopters. Nu maakt het de sprong naar drones. "Vanuit onze ervaring met traumahelikopters is de inzet van medische drones een logische volgende stap," zegt Marga de Jager. "Als grootste vereniging willen wij van betekenis zijn voor heel Nederland. En dit is een manier om technologie in te zetten waar het het meest nodig is: bij de zorg."Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat ziet dit als een pilootproject voor de toekomst. De wetgeving rond BVLOS-vluchten is nog in ontwikkeling. Deze proef levert cruciale data op: hoeveel drones kunnen tegelijk vliegen? Hoeveel luchtruim is nodig? Hoe zorg je voor veiligheid zonder de lucht te verstoppen? "We zijn niet op zoek naar een technologische show," zegt Robert Tieman. "We zoeken naar een duurzame, schaalbare oplossing voor de zorg. Als dit werkt, dan kan het overal."
Wat er gebeurt na 21 september 2026
De proef loopt tot 21 september 2026. Daarna wordt er een grondige evaluatie gedaan — niet alleen op technische gronden, maar ook op maatschappelijke acceptatie, economische haalbaarheid en juridische kaders. Zijn er onverwachte risico’s? Vinden mensen het verontrustend dat drones boven hun dorp vliegen? Zijn de kosten lager dan een ambulance-uitrijd? Wat met privacy? De data wordt gedeeld met andere ziekenhuizen, zoals het UMC Utrecht en het Erasmus MC, die al interesse hebben getoond.Als alles goed gaat, kan Nederland in 2027 een landelijk netwerk van medische drones hebben — niet alleen tussen grote ziekenhuizen, maar ook naar afgelegen praktijken, ouderenzorgcentra en zelfs naar schepen op de Waddenzee. Dat is de droom. En deze drone, die op een zonnige septembermiddag van Meppel naar Zwolle vloog, is de eerste stap.
De techniek achter de vlucht
De drone is een speciaal ontwikkelde versie van het ANWB-model, aangepast voor medische transporten. Hij heeft een dubbele batterij, temperatuurgecontroleerde ladingruimtes (2-8°C voor bloed, 15-25°C voor medicijnen), en een automatisch noodlandingsprotocol. Bij storing springt hij automatisch naar een reserve-landingplaats — een veld bij de A28 of een open plek bij het ziekenhuis. De lading is voorzien van een QR-code en GPS-tracker, zodat iedereen in het ziekenhuis weet waar het is en wanneer het aankomt. Het systeem is gekoppeld aan de elektronische patiëntdossiers van Isala. Als een arts een bloedtransfusie aanvraagt, wordt de drone automatisch opgestart — geen telefoontje, geen formulier. Alleen een klik.
Wat zeggen de bewoners?
In Zwartewaterland en Hasselt zijn de eerste vliegtests al opgemerkt. Sommige mensen vonden het spannend. Anderen zagen het als een noodzaak. "Ik heb een zoon met een zeldzame bloedziekte," vertelt een vrouw uit De Wijk. "Elke keer als we bloed nodig hadden, zaten we uren te wachten. Nu? Ik krijg een bericht: ‘De drone is onderweg.’ Dat geeft rust."Maar er zijn ook vragen. "Wat als er een storm komt?" vroeg een boer uit Vriezenveen. "Wat als een drone valt op mijn kippenren?" De ANWB en LVNL hebben een meldingsysteem opgezet: als iemand een drone ziet vallen of ongewoon gedrag merkt, kan hij of zij direct een melding doen via een app. Tot nu toe: geen enkel incident.
Frequently Asked Questions
Hoe veilig zijn deze medische drones boven bewoonde gebieden?
De drones vliegen in een exclusief gereserveerd luchtruimcorridor op 100 meter hoogte, buiten de vliegroutes van vliegtuigen en helikopters. Ze zijn voorzien van automatische noodlandingssystemen, dubbele batterijen en real-time monitoring door Luchtverkeersleiding Nederland. Tot nu toe zijn er geen incidenten gemeld, en de technologie is ontworpen om zelfs bij netwerkverlies veilig te landen. De kans op een val is kleiner dan bij een auto.
Wat wordt er precies vervoerd in de drone?
De drone vervoert bloedproducten, dringend benodigde medicijnen (zoals antibiotica of insuline), en laboratoriummonsters van patiënten — bijvoorbeeld bloed- of urineproeven die snel moeten worden geanalyseerd. De ladingruimte is temperatuurgecontroleerd: bloed blijft tussen 2 en 8°C, medicijnen tussen 15 en 25°C. Maximaal 5 kilo, wat voldoende is voor meerdere patiëntbehoeften per vlucht.
Waarom is KPN zo belangrijk voor dit project?
KPN levert de 4G- en 5G-connectiviteit via hun Drone Connect-dienst, die netwerkdekking op dronehoogte monitort. Dat is cruciaal: een drone kan niet werken zonder stabiele communicatie. KPN heeft specifieke antennes en netwerkknooppunten aangepast voor deze hoogte, zodat er geen onderbrekingen zijn boven bossen of water. Zonder KPN zou de drone niet veilig kunnen vliegen.
Kan dit ook worden toegepast op andere zorglocaties in Nederland?
Ja, dat is het doel. Als de proef succesvol is, kunnen andere ziekenhuizen — zoals UMC Utrecht, Erasmus MC of het St. Antonius Ziekenhuis — dezelfde oplossing implementeren. Ook naar afgelegen praktijken, verpleeghuizen of zelfs naar schepen op de Waddenzee is het denkbaar. De eerste stappen zijn genomen: het gaat niet om één route, maar om een landelijk netwerk voor medisch transport.
Wat zijn de kosten van deze dronevluchten vergeleken met ambulances?
Een enkele dronevlucht kost ongeveer €120 — inclusief onderhoud, energie en monitoring. Een ambulance-uitrijd kost gemiddeld €450, en dat zonder rekening te houden met personeelskosten en verkeersvertragingen. Bovendien hoeft de ambulance niet te worden afgeleid van andere noodgevallen. De drone verlaagt de kosten met ruim 70% per vlucht — en dat zonder kwaliteitsverlies.
Waarom is dit een mijlpaal voor Nederland?
Dit is de eerste grote-scale BVLOS-medische droneproef in Nederland. Het combineert technologie, zorg, overheid en maatschappelijke acceptatie op een manier die nog nooit eerder is getest. Als het werkt, dan verandert het hoe we denken over zorglogistiek: niet meer via wegen, maar via de lucht. Het is geen sciencefiction meer — het is nu.
