De NOS heeft een ongekende eer ontvangen: de Ere Zilveren Reissmicrofoon 2025 is toegekend aan RadiOlympia, het legendarische Olympisch Journaal-programma van de NOS op NPO Radio 1. De prijs, uitgereikt op 20 mei 2025 door een jury onder leiding van Vincent Bijlo, eert niet een aflevering, maar een levenswerk — een radiomagic dat sinds 1960 de Nederlandse nachten vult met sport, emotie en onverwachte stiltes. Het is de eerste keer sinds de oprichting van de prijs in 1964 dat een oeuvreprijs wordt gegeven aan een programma, niet aan een persoon. En het zegt iets belangrijks over wat radio nog steeds kan: verbinden, meeslepen, blijven bestaan.
Waarom RadiOlympia? Een legende die niet veroudert
De jury noemde het ‘radio zoals radio hoort te zijn’ — onontkoombaar, meeslepend, zonder snelle cuts, zonder algoritmes. Dat klinkt bijna romantischer dan het is. Maar het klopt. Denk aan de nachten van 1960 in Rome, toen Hans Hoogendoorn met zijn zachte, rustige stem de hele nacht door de oorlog van de Olympische Spelen vertelde. Geen muziek. Geen reclame. Alleen de ademhaling van de sport. Dat was de basis. En dat is nog steeds de kern. Tegenwoordig zit er muziek in — speciaal geselecteerde tunes, jingles die je herkent van je kindertijd — maar de structuur is onveranderd: twaalf uur per dag, vier weken lang, in de zomer. Geen dag vrij. Geen weekend. Alleen de Spelen.Presentatoren als Annet van Trigt, Fleur Wallenburg en Tom Blom geven vier weken hun zomer op. Ze slapen niet meer dan vijf uur per nacht. Ze eten hun boterhammen in de studio. Ze horen de ademhaling van de atleten, de tranen van de coaches, de stilte na een verlies. Dat is geen job. Dat is een geloof. En dat is wat de jury wilde eren: de consistentie, de passie, de onverzettelijke kwaliteit.
De techniek achter de magie
Het is niet alleen de stemmen. Het is de techniek. De regisseurs. De geluidstechnici die een klap van een hamer in de gewichtheffen zo dichtbij brengen dat je je eigen vingers voelt trillen. De redacteuren die een 45-seconden reportage over een Surinaamse sprinter in de 100 meter halen uit een archief van 12 uur audio. De muziekkeuze — geen pop, geen rock, maar klassieke stukken die de spanning versterken, of jazz die de euforie vangt. Dat is geen toeval. Dat is een team. Een team dat zichzelf nooit in de schijnwerpers zet. En dat is precies wat de Zilveren Reissmicrofoon-jury wilde benadrukken: ‘Deze prijs gaat niet naar een persoon, maar naar een cultuur van stilte, aandacht en geduld.’De concurrentie: wie probeerde het te verslaan?
De reguliere Zilveren Reissmicrofoon 2025 is een spannende strijd geworden. Drie genomineerden: De Avondstart van Simone Walraven op Omroep MAX, Ben Liebrand – Grandmix 1994 van Radio Veronica, en MISCHA! van Mischa Blok op AVROTROS. De jury beschreef MISCHA! als ‘intiem als een zucht, zonder oordeel, met een hart dat niet sneller klopt dan dat van haar gasten’. Dat is een prachtige omschrijving. Maar het is niet RadiOlympia. Dat is een ander niveau. Een ander tijdsbestek. Een ander verhaal.De nieuwe kracht: CREAM en de digitale revolutie
Tegelijkertijd kreeg een nieuwe kracht een speciale vermelding: CREAM, het digitale radiostation opgericht door Leon Ramakers en Renny Ramakers. Op 14 februari 2025, Valentijnsdag, kwam het online met een motto: ‘Herken en ontdek’. Geen playlists. Geen algoritmes. Geen hits. Alleen een mengeling van jazz, krautrock, Nederlandse indie, klassieke muziek uit de jaren 70, en cultuurtips over boeken die je nooit las, films die je nooit zag, exposities die je nooit bezocht. En het sloeg als een bom. In drie weken had het 180.000 luisteraars. Meer dan sommige publieke omroepen. Het is geen bedreiging. Het is een complement. Een herinnering dat radio niet hoeft te zijn wat het altijd was — maar dat het ook niet hoeft te zijn wat het nu vaak is.De ceremonie: een nationaal moment
Op donderdag 12 juni 2025 om 20:00 uur UTC+2 in Het Ketelhuis, Oostelijke Eilandenbuurt 107, Amsterdam, wordt niet alleen de Ere Zilveren Reissmicrofoon uitgereikt. Ook de reguliere winnaar van de Zilveren Reissmicrofoon en de Zilveren Nipkowschijf worden bekendgemaakt. De Ere Zilveren Nipkowschijf gaat naar Jiskefet, de culttelevisieprogramma dat de Nederlandse humor veranderde. De genomineerden voor de reguliere Nipkowschijf zijn Valse Start (VPRO), Zorgen (NTR) en Danny ter plekke (EO). Een speciale vermelding voor Blauwe Ballen en andere verkrachtingsmythes — een krachtige podcast die de maatschappij dwingt te luisteren.De NOS, gevestigd aan de Marnixstraat 250 in Amsterdam, produceert RadiOlympia in samenwerking met de Internationale Olympische Commissie. Tijdens de Spelen van Tokio 2021 telde het programma 2,3 miljoen luisteraars. Dat is meer dan de meeste tv-programma’s. En het was allemaal radio. Geen beeld. Alleen geluid. En toch: je zag de atleten. Je voelde de spanning. Je hoorde het verlies.
Wat betekent dit voor de toekomst van radio?
De jury zei het duidelijk: ‘RadiOlympia is het ultieme voorbeeld van publieke omroepkwaliteit.’ Dat is geen compliment. Dat is een opdracht. Voor alle omroepen. Voor alle makers. Voor alle luisteraars. In een tijd waarin algoritmes bepalen wat je hoort, waarin korter betekent beter, waarin likes de enige meting zijn — heeft RadiOlympia bewezen dat tijd, aandacht en vertrouwen nog steeds krachtig zijn. Dat je een programma kunt maken dat niet ‘viral’ is, maar diep. Dat je geen trending topic nodig hebt, maar een verhaal. Dat je geen influencer nodig hebt, maar een stem.Misschien is dat het grootste verhaal van allemaal: dat radio, in een wereld vol beeld, nog steeds de meest krachtige medium is om te voelen. Niet te zien. Niet te delen. Maar te voelen.
Frequently Asked Questions
Waarom kreeg RadiOlympia een Ere-prijs en niet de reguliere Zilveren Reissmicrofoon?
De Ere Zilveren Reissmicrofoon is een levenswerk-prijs, bedoeld voor programma’s die over decennia heen een blijvende impact hebben. RadiOlympia bestaat sinds 1960 en heeft de radio-ethiek van de NOS gevormd. De reguliere prijs is voor een nieuw, uitmuntend programma uit het afgelopen jaar — dus de jury koos voor de Ere-prijs omdat RadiOlympia geen ‘nieuwe uitzending’ is, maar een cultureel monument.
Wie zijn de belangrijkste personen achter RadiOlympia?
Hans Hoogendoorn was de stem van de jaren 60 tot 90, met zijn onvergetelijke nachtprogramma’s. Tegenwoordig zijn Annet van Trigt, Fleur Wallenburg, Tom Blom en Ghislaine Plag de gezichten van het team. Zij geven vier weken per zomer hun tijd, vaak zonder vakantie, om het programma levend te houden. De regisseurs en geluidstechnici, zoals Jurgen van den Berg en Robbert Meeder, zijn even cruciaal — zij bouwen de sfeer, niet de presentatoren.
Wat maakt RadiOlympia uniek vergeleken met andere sportprogramma’s?
Andere programma’s focussen op resultaten, highlights en interviews. RadiOlympia focust op het verhaal achter de sport: de stiltes, de zweet, de verwoede wachten, de onverwachte verrassingen. Het is geen nieuws, geen reportage — het is poëzie met een stopwatch. De muziek, de geluidseffecten, de lengte van de pauzes — alles is bewust gekozen. Het is radio als kunstvorm.
Hoeveel luisteraars had RadiOlympia tijdens de laatste Spelen?
Tijdens de Olympische Spelen van Tokio 2021 telde RadiOlympia 2,3 miljoen luisteraars per dag, met pieken tot 3,1 miljoen tijdens de finale van de 100 meter sprint. Dat was meer dan de meeste tv-programma’s op Nederlandse zenders. Het bewijst dat radio nog steeds een krachtig medium is, zelfs in een visuele wereld.
Wat is de betekenis van de Zilveren Nipkowschijf en waarom kreeg Jiskefet de Ere-prijs?
De Zilveren Nipkowschijf is de televisie-equivalent van de Zilveren Reissmicrofoon. Jiskefet kreeg de Ere-prijs omdat het programma, vanaf 1988, de Nederlandse humor en televisie voor altijd veranderde. Het was het eerste programma dat de cultuur van de Nederlandse jeugd serieus nam — met ironie, maar ook met empathie. Het was geen comedy, geen soap — het was een spiegel. De jury noemde het ‘de meest invloedrijke televisieprogramma van de laatste 40 jaar’.
Kan CREAM de toekomst van radio vormen?
CREAM is geen vervanger, maar een inspiratie. Het laat zien dat radio niet hoeft te zijn wat de publieke omroepen doen — maar dat het ook niet hoeft te zijn wat de algoritmes voorstellen. Door een eclectische mix van muziek en cultuur te combineren, heeft CREAM een nieuwe luistercultuur gecreëerd: rustig, verantwoord, nieuwsgierig. Het is een bewijs dat radio nog steeds kan veranderen — als het durft te zijn wat het altijd was: onvoorspelbaar.
