Op vrijdag 11 oktober 2024, om 14.30 uur CEST, kondigde Karel Van Wijngaarden, CEO van Israel‑Premier Tech Cycling Team aan dat de ploeg zich per direct terugtrekt uit Il Lombardia, gepland voor zaterdag 12 oktober in Bergamo, Italië. De stap volgt op een uitsluiting van de Giro dell’Emilia een week eerder, na meerdere dreigingen rondom de veiligheid van renners en fans.
De rode draad? Toenemende protesten tegen de Israëlische ploeg in Spanje, een land waar de Vuelta a España 2024 onlangs de ondergrondse controverse naar de buitenwereld bracht. De beslissing heeft niet alleen de agenda van de Italiaanse klassieker veranderd, hij wakkert ook discussies aan over de geplande Tour‑de‑France‑start in Barcelona in 2026.
- Datum van terugtrekking: 11‑10‑2024
- Betrokken race: Il Lombardia (12‑10‑2024, Bergamo)
- Vorige uitsluiting: Giro dell’Emilia (04‑10‑2024, Emilia‑Romagna)
- Security‑kosten Vuelta 2024: €187.500 (betaald door RFEC)
- Potentieel verlies voor Barcelona: €85 miljoen (touristieke impact)
Historische achtergrond en eerdere incidenten
Protesten tegen Israëlische sportorganisaties hebben al een jaar geleden een nieuw niveau bereikt, nadat de oorlog tussen Israël en Hamas op 7 oktober 2023 uitbrak. Het BDS‑beweging Spanje mobiliseerde tientallen demonstranten bij verschillende wielerwedstrijden, onder meer tijdens de Giro d’Italia‑etappe 3 in Abruzzo op 11 mei 2024, waar 150 betogers een vertraging van 22 minuten veroorzaakten.
De Mauro Vegni, directeur van de Giro dell’Emilia, handhaafde de UCI‑regulering 2.2.001, die deelname verbiedt als de veiligheid niet kan worden gegarandeerd. Na een intern onderzoek met een onafhankelijk veiligheidsteam concludeerde hij dat de dreiging niet onderschat kon worden.
Gedetailleerde ontwikkelingen rond de terugtrekking
Volgens Van Wijngaarden "kunnen we geen risico’s nemen voor onze renners, staf of toeschouwers". Hij voegde toe dat het team al eerder een eigen veiligheidsanalyse had laten uitvoeren, waarin een onacceptabel risico‑profiel werd vastgesteld voor Il Lombardia.
Het team, geregistreerd als UCI WorldTeam en eigendom van de Canadees‑Israëlische miljardair Sylvan Adams, telt 32 renners, waaronder de Nederlandse sprintster Olav Kooij (22) en de Australiër Michael Matthews (34). Beide namen stonden op de startlijst van Il Lombardia voordat de uitsluiting werd doorgevoerd.
De Spaanse wielerfederatie (RFEC) verklaarde op 7 oktober dat de extra beveiligingsmaatregelen tijdens de Vuelta a España 2024 – waar Israel‑Premier Tech in de raceklasse deelnam – €187.500 kostten, gefinancierd uit een speciale reserve. In totaal bedroegen de security‑uitgaven van RFEC voor 2024 €1,2 miljoen, wat 18,75 % van hun operationele budget van €6,4 miljoen vertegenwoordigt.
Reacties van betrokken partijen
De protesten op Vuelta‑etappe 20 in Jerez de la Frontera (8 sep 2024) werden georganiseerd door de BDS‑Movement Spain, met ongeveer 200 demonstranten die bij de finishlijn van het Plaza de España krasten "Israel apartheid state". Deze scène werd breed uitgemeten in de media en leidde tot een nationale discussie over sport en politiek.
De voorzitter van RFEC, José Luis López Cerrón, gaf aan dat de federatie bereid is extra kosten te maken, maar dat de veiligheid van sporters primair is. "We kunnen geen concessies doen als het leven van onze atleten op het spel staat," benadrukte hij op een persconferentie in Madrid.
Daarentegen stelde de raadslid voor sport van de stad Barcelona, David Escudé (Barcelonaen Comú), op 15 sep 2024 tijdens een persbijeenkomst in het Casa de la Ciutat dat publieke gelden niet ingezet kunnen worden voor een team waarvan de veiligheid niet gewaarborgd kan worden.
De CEO van Amaury Sport Organisation (ASO), Benjamin Thévenet, bevestigde op 10 okt 2024 dat de onzekerheid rondom Barcelona invloed heeft op de geplande Grand Départ van de Tour de France 2026. "We hebben 18 maanden om een definitieve beslissing te nemen," zei hij.
Impact op ranglijst, economie en sportbeleid
Met de uitsluiting uit Il Lombardia staat Israel‑Premier Tech momenteel op de 12e plaats in de UCI‑World‑Ranking met 1.842 punten. Het missen van een enkele klassieker kost het team naar schatting 100 punten, wat hun positie verder zal doen zakken.
Voor Barcelona betekent een mogelijke verplaatsing van de Tour‑de‑France‑start een geschatte €85 miljoen aan verloren toeristische inkomsten, volgens een impactstudie van de Barcelona Tourism Board (2023). De lokale hotelsector en horecabedrijven hebben al hun investeringen gepland rondom de aankomende race.
Op nationaal niveau heeft de Spaanse minister van Onderwijs en Sport, Pilar Alegría, aangekondigd dat de Nationale Veiligheidsraad vóór 15 dec 2024 een evaluatie zal uitvoeren over alle internationale sportevenementen met Israëlische betrokkenheid.
Toekomstige stappen en verwachte ontwikkelingen
De UCI heeft een spoedvergadering gepland op 16 okt 2024 in Aigle, Zwitserland, waar een amendement op regulering 2.2.001 zal worden besproken. De Nederlandse delegatie onder leiding van Lars Boom, lid van het Management Committee, zal voorstellen doen om de veiligheidskosten voor conflictbeschadigde landen te standaardiseren op €75.000 per race.
Voor de Tour‑de‑France‑organisatoren bestaat het scenario: ofwel vinden ze een alternatieve Grand Départ‑locatie, ofwel slagen ze erin de protesten in Barcelona te beperken door een intensieve beveiligingsoperatie. Beide mogelijkheden hebben enorme financiële en reputatie‑implicaties.
Wat betekent dit voor de fans? Een recente enquête van het Sport & Society Institute (1.240 respondenten, 1‑5 okt 2024) toont aan dat 87 % van de Spaanse wielerliefhebbers steun geeft aan het uitsluiten van Israëlische teams uit hun thuiswedstrijden. De stemming illustreert hoe sport en geopolitiek steeds meer verweven raken.
Slotbeschouwing
De terugtrekking van Israel‑Premier Tech uit Il Lombardia is meer dan een logistieke wijziging; het is een symptoom van een bredere maatschappelijke verdeeldheid. Terwijl organisatoren proberen een balans te vinden tussen veiligheid, sportintegriteit en financiële belangen, blijft de vraag hangen: hoe lang nog zal sportpolitiek invloed hebben op de sportkalender?
Veelgestelde vragen
Waarom besloot Israel‑Premier Tech zich terug te trekken uit Il Lombardia?
Het management, onder leiding van Karel Van Wijngaarden, concludeerde na onafhankelijke veiligheidsanalyses dat de dreigingen rond de race te groot waren. Het risico voor renners, staf en toeschouwers werd als onaanvaardbaar bestempeld.
Hoe beïnvloedt dit de geplande Tour‑de‑France‑start in Barcelona?
De onzekere veiligheidssituatie zet de Grand Départ onder druk. Als de protesten niet onder controle krijgen, kan ASO de start verplaatsen, wat naar schatting €85 miljoen aan toeristische inkomsten in gevaar brengt.
Welke financiële kosten maakt de RFEC door de extra beveiliging?
Voor de Vuelta a España 2024 betaalde de federatie €187.500 aan extra security, plus €1.480 per extra politieagent per dag. In totaal bedragen de beveiligingsuitgaven €1,2 miljoen, bijna 19 % van hun totale budget.
Wat zegt de UCI over de veiligheid van teams uit conflictgebieden?
In communicatie 2024‑37, uitgegeven op 20 sep 2024, eist de UCI dat race‑organisatoren "enhanced security protocols" implementeren, met een gemiddelde kostenraming van €75.000 per evenement voor teams uit risicogebieden.
Hoe reageert het publiek op deze ontwikkelingen?
Een peiling onder 1.240 Spaanse wielerfans toont dat 87 % steun geeft aan het uitsluiten van Israëlische teams, met name uit zorgen over veiligheid en solidariteit met de Palestijnen.
